Een week lang thuis zen beoefenen

Zen Centrum Rotterdam

2 december tot en met 9 december 2017.

Een week lang thuis zen beoefenen.

 

De Weg van de Kok.  

Huis-Tuin-Keuken-zen. Dogen heeft een mooie verhandeling geschreven over de praktijk van de kok. (1) Deze  ‘Aanwijzingen voor de kok’ is een goede basis om, met een activiteit die iedereen thuis doet, eens een week lang zen te beoefenen. Het kan de warme maaltijd of het koffie kwartiertje zijn. Nico Tydeman heeft de aanwijzing gegeven: "…het bewustzijn in overeenstemming brengen met de grenzeloosheid die in iedere handeling aanwezig is.” (2)   

Dag indeling: s ’morgens, eind van de middag en s ’avonds 10 á 20 min mediteren.Gedurende de dag het thema een aantal malen bewust beoefenen. 

Dag 1:Zaterdag 2 december.      Aanwezig zijn.

Dag 2: Zondag 3 december.        De grenzeloze handeling.

Dag 3: Maandag 4 december.     Boodschappen doen.

Dag 4: Dinsdag 5 december.       De keuken klaar maken.

Dag 5: Woensdag 6 december.   De maaltijd bereiden.

Dag 6: Donderdag 7 december. De maaltijd.

Dag 7: Vrijdag 8 december.       Opruimen en afwassen

.Dag 8: Zaterdag 9 december.    Uitslapen en lekker lang ontbijten. 

Opgeven en vragen via leo.huijg@kpnplanet.nl Donatie suggestie 25 euro overmaken via www.zenrotterdam.nl

(1) Zie: http://izen.nl/wp-content/uploads/2015/02/DOGENS-TENZO-KY%C5%8CKUN.pdf. Een vertaling van G Mulder en M Knegtel.

(2) In de inleiding van ‘Shobogenzo Zuimonki & Fukanzazengi’; vertaling Dirk Beemster. Blz 53.             

Dag 1: Zaterdag 2 december.  Aanwezig zijn.

Als eerste punt in de beoefening van zen is het aanwezig zijn. Bij het gaan zitten in meditatie neem je je plaats in op je kussen en neem je een goede houding aan. De aandacht in je centrum, je hara, en lichaam en geest volledig laten ademen. Alles doet mee in het ritme van in en uitademen. Deze uitgangshouding maakt het mogelijk om bij het beschouwen wat er in je omgaat alles recht in de ogen te kijken en te laten zijn wat het is.

De 1ste oefening: Als je tijdens de meditatie de houding van aanwezig zijn hebt geproefd kun je proberen om tijdens enkele activiteiten eenzelfde aanwezigheid te krijgen. Het kan de maaltijd zijn, of het koffie kwartiertje. Realiseer je je waar je nu bent, hoe laat het is? Realiseer je je ook wat de activiteit is die je nu verricht? Wat zijn de gedachten en gevoelens die nu door je heen gaan? Het bewust ademen kan je helpen bij het helder beschouwen van wat zich nu voordoet.  

Dag 2: Zondag 3 december.De grenzeloze handeling.

Nico Tydeman: "… het bewustzijn in overeenstemming brengen met de grenzeloosheid die in iedere handeling besloten ligt.” De 2de dag gaan we de oefening van aanwezig zijn meer concentreren op een bepaalde handeling, het eten. We doen dit meestal 3x per dag, dus veel mogelijkheden om de oefening toe te passen. Eten en gegeten worden is de basis van de natuur, of we planten, dieren, of mensen zijn, we zijn volledig afhankelijk van deze keten.

De 2de oefening: Wat eet en drink je gedurende de dag, waar doe je dat, hoe doe je dat, wat voel en denk je er allemaal bij, welke argumenten gebruik je bij de keuzen die je maakt? Realiseer je gedurende de dag wat je inneemt en uitscheidt. De volledige cyclus in ogenschouw nemen. Het gaat er niet om iets te veranderen. Wat is de reikwijdte van eten en drinken? 

Dag 3: Maandag 4 december. Boodschappen doen. Het bewust beschouwen van iedere activiteit kan remmend werken omdat je niet meer weet of je dit nou wel of niet wil. Laat het inzicht dat je krijgt tijdens het beschouwen bevrijdend werken. Je hebt meer mogelijkheden dan die in eerste instantie in je opkomen. Door het bewust blijven van je ademen laat je de keuzes die je maakt bij het samenstellen van je boodschappen lijst als vanzelf ontstaan. Welke winkel wordt het en welk product zal je kiezen? Welke argumenten komen op na de keuze die je maakt?

De 3de oefening: Tijdens de meditatie laat je alles wat zich voordoet   komen en gaan. Hierbij ervaar je ook het onkenbare van de bron van gedachten en gevoelens. Realiseer je dit bij de gedachten en gevoelens die opkomen als je wordt gevraagd om boodschappen te doen. Door bewust te zijn van het niet kennen van de oorsprong van gedachten en gevoelens ontstaat er een andere ontvangst. Gedurende deze momenten ga je met de uitademing naar je centrum en ontspan je je geest, verwonder je even en adem weer in. Doe je de boodschappen alsnog? En hoe?              

Dag 4: Dinsdag 5 december. De keuken klaarmaken.

Deze dag geeft je de praktische oefening om hier en nu aanwezig te zijn. Waar ben je nu? Ben jij in de keuken, achter het aanrecht, bij de wasbak of de koelkast? Is er een keuken en een ik? Wat houden de handelingen in?

De 4de oefening: In de meditatie kun je je bewust worden van het bijzondere dat zit, ‘Wat is het dat hier zit?’. Van het bijzondere van ‘Wat is het dat hier gebeurt?’. De keuken is de plaats waar iets bijzonders gebeurd. Hier zijn alle dingen van het bestaan aanwezig. Jijzelf, andere personen, de ingrediënten, het koken, klaarmaken om op te dienen. Uit hoeveel aspecten bestaat ‘de keuken’? Wat is de verhouding en de relatie tussen al deze aspecten? 

Dag 5: Woensdag 6 december. De maaltijd bereiden. De soetra van ‘het Samenvallen van Veelheid en Eenheid’ vindt hier zeer inzichtelijk plaats. Beschouw ieder van de activiteiten van het bereiden van de maaltijd met een heldere geest. Bij iedere stap raken de 2 pijlen elkaar. Als de maaltijd of het kopje koffie opgediend wordt is het raak. Als de maaltijd gegeten wordt of het kopje koffie gedronken wordt is het weer raak. Laat dit goed tot je doordringen, onderzoek het grondig, zou Dogen zeggen.

De 5de oefening: Tijdens je meditatie kun je onderzoeken hoe de aandacht verspringt van de ingrediënten die er zijn,  de gevoelens en de ideeën wat je wilt maken. Tijdens mediteren heb je geen keuze uit wat erin je opkomt. Je moet zitten met wat je toegespeeld krijgt. Zen beoefening is de vraag onderzoeken, niet de vraag beantwoorden. Het ontbijt/de lunch/de avondmaaltijd maken verschilt hier niet van. De ingrediënten, inclusief je gevoelens en je gedachten, zijn beperkt. Hoe maak je de maaltijd vandaag? Hoe verwerk je de ingrediënten, gevoelens en ideeën in het recept? 

Dag 6: Donderdag 7 december. De maaltijd.

Wat is het dat eet?  Wat wordt er gegeten? Wat is eten? Geen moment ben je niet aanwezig bij wat je doet. Al je zintuigen zijn actief tijdens het eten. Je ogen, reuk, smaak, tast, oren, en je denken. Het is spitsuur. Blijf bewust ademen om je geest helder te houden en verdwijn zo helemaal in wat je proeft.

De 6de oefening: Tijdens de meditatie kun je de vraag onderzoeken "Wat is het dat eet?”. De veelheid aan termen die in je opkomen geeft aan dat het een mysterie is dat daar zit. Niet te vatten in woorden. Het mediteren kan je een instelling geven om om te gaan met dat ongrijpbare. Leer te verblijven bij die openheid. Laat je er niet door overmeesteren. Tijdens het eten betekent dit dat je de smaak proeft. Het verblijven bij de smaak is ontvankelijkheid beoefenen. De geest trainen in gelijkmoedigheid. Een belangrijk aspect van de boeddhistische beoefening. Hoe reageer je op lekker, vies of smakeloos? 

Dag 7: Vrijdag 8 december. Opruimen en afwassen. Voldaan. Heerlijk gegeten. Nagenieten. Tijd voor ‘Geen Voorkeur en Geen Afkeur’. Een zware beoefening. De rommel opruimen, afwassen en alles weer terug in de kast. De realiteit is een ‘aanlopend wiel’, dukkha in een zeer opdringende vorm. Wat een omslag.

De 7de oefening: Mediteren is een makkie. Dat kun je gewoon uitzitten en eindigt vanzelf. Een goede gelegenheid dus om dat aanlopen eens grondig te onderzoeken en toe te laten. De activiteit van afwassen is niet moeilijker dan koken, zelfs veel makkelijker. Wat is dat verspringen van voor en afkeuren? Kun je dat toelaten en vrij onderzoeken? Verstop je je in je voorkeuren en verwaarloos je je afkeuren? 

Dag 8: Zaterdag 9 december.  Uitslapen en lekker lang ontbijten.

Oefenen, beoefenen, en uitoefenen. Eerst oefenen, lezen en de idee tot je nemen. Beoefenen is het zonder doel iets uit proberen. Uitoefenen is het toepassen van je opgedane kennis en ervaring, zonder onderscheid hierin.(Uitoefenen: zie de vertaling van Mulder en Knegtel.)

De 8ste oefening: Wakker worden. Ontwaken , dat is waar we volledig voor gaan. Iedere ochtend weer. Zonder voor en afkeur. Pap of brood, oud of vers? Geen probleem! De hele dag door. Regent het dan worden we nat of nemen een paraplu. Schijnt de zon, zijn we blij en zetten een hoed op.